Stoomkraan Boele 8

 

De Boel 8 is in 1945 gebouwd bij Boele’s scheepswerven en machinefabriek te Bolnes. De kraan deed dienst op het platenpark en bracht staalplaten en profielen van het voorraad terrein naar de werkplaatsen. Er zijn meerdere stoomkranen geweest op de scheepswef te Bolnes, volgens overlevingen zijn de kranen 1 tot en met 6 zijn gebouwd bij Demag in Duisburg, de nummers 7 tot 10 zijn door Boele zelf gebouwd naar voorbeeld van de Duitse versie. 

(Er doen ook verhalen de ronde dat alleen de Boele 10 in de machinefabriek in Bolnes is gebouwd). 

Door waterslag is de stoommachine in 1980 defect raakte is Kraan 8 aan de kant gezet. De andere twee kranen (nr.9 en 10) volgden enige tijd later i.v.m. reorganisatie van de werf te Bolnes. De heer van Heijningen informeerde  bij de werf in Bolnes of zij niet een oude motor hadden, waar zijn zoon wat aan kon sleutelen,  om zo wat ervaring met motoren te krijgen. Men zei dat er nog een oude niet meer gebruikte kraan stond waar de stoommotor wel uitgesloopt mocht worden. Nadat men deze bekeken had vond men de hele kraan wel interessant en na enig overleg met de scheepswerf mochten ze de gehele kraan meenemen. Na verhuizing naar een ter beschikking gesteld stukje terrein van een Werktuig en Constructiebouw te Zwijndrecht werd begonnen met de restauratie.

Als eerste werd de stoomketel ontmanteld en klaargemaakt voor de “40 jarige keuring” met een speciaal onderzoek gericht op mogelijk optreden van haarscheuren in de klinknaden. Hiervoor zijn 12 nagels uitgeboord en na keuring vervangen door bouten, geschroefd in de binnenplaat en aan de buitenzijde gelast. Na andere beproevingen is de ketel opnieuw geïsoleerd

De Ketel is een waterbuisketel, wat ook wel Donkey ketel wordt genoemd en ziet er als volgt uit: Verticale binnen en buiten ketel met een waterspatie. De binnen ketel heeft drie horizontale buizen, welke het slechte rendement van de ketel nog enigszins verbeteren.

 De ketel heeft ca 950 liter waterinhoud, verwarmd oppervlak van 7 m² en een werkdruk van 9 bar ( kg/cm² ) . Voor het bijvullen van water wordt een injecteur gebruikt.  De stoommachine is een horizontale 2 cilinder volle druk , met een schaarbeweging van Joy (regeling van stoom toe en afvoer bij voor en achteruit draaien ). Het kotteren ( zuiver rond uit boren ) van de cilinders en het maken van een nieuwe zuigerstang is uitbesteed. Het draaien van nieuwe zuigers , pas ma-ken van een nieuw kruishoofd (verbinding tussen zuigerstang en drijfstang ) en het opnieuw afstellen van de machine is in eigen beheer uitgevoerd.

 

Onder stoom

In 1983 is de kraan weer  “onder stoom” gebracht. Door reorganisatie van de constructie werkplaats is het toen onvermijdelijke vertrek gecombineerd met een plaatselijk evenement. In 1988 werd een locatie in Dordrecht gevonden, waardoor de kraan alweer werd behouden van sloop. Halverwege 1999 werd ons medegedeeld voor het einde van het jaar het terrein leeg op te leveren.

Verhuizen

Opnieuw verhuizen van de 30 ton zware , ± 20 m lange , 3 m brede en 5,10 m hoge kraan werd weer een hele uitdaging. Met een mobiele kraan is de kraan op een dieplader gezet. Vervolgens is met dezelfde kraan een stuk verderop de stoomkraan op een ponton gezet en is met behulp van een stoomsleper het geheel verscheept naar droogdok Jan Blanken.

Met een nog grotere kraan is daarna de stoomkraan aan land gezet. Daar heeft de kraan veel meegeholpen aan het herstel van het droogdok en zijn vele schippers geholpen met diverse hijswerkzaamheden. Harm van Heijnigen heeft de kraan gereviseerd en er van 1981 tot 2016 voor gezorgd.

De kraan staat nu bij het Mechanisch Erfgoed Centrum in Dronten.





NEEM CONTACT OP:

MECHANISCH ERFGOED CENTRUM

TELEFOON: 0321-325 139

ADRES: Dronterweg 29 8251 PA Dronten

 

MEC FEBRUARI 2022